LARANGAN kebebasan bergerak merupakan salah satu kekangan yang dikenakan terhadap wanita di Arab Saudi.
|
SEPERTI kebanyakan gadis-gadis Arab Saudi, Raha al-Moharrak diharamkan daripada menyertai aktiviti sukan di sekolahnya. Perintah itu merupakan satu larangan atas alasan agama yang diputuskan oleh kerajaan negara tersebut.
Namun, pada bulan Mei lalu, Raha yang kini berusia 27 tahun menjadi wanita pertama dari negara Teluk itu yang berjaya mendaki Gunung Everest.
Beliau mendapat liputan meluas daripada beberapa akhbar tempatan. Kisah beliau mendedahkan bahawa wanita Arab Saudi kini sudah beransur-ansur mempelajari perkara baharu.
"Anda tidak boleh berhenti berubah. Generasi muda mengetahui apa sebenarnya yang berlaku di luar sana. Semuanya di hujung jari kita," kata pereka grafik itu yang kini menetap di Dubai, Emiriah Arab Bersatu.
Hakikatnya, jika Raha masih berada di negara kelahirannya, di bawah undang-undang penjagaan Arab Saudi, beliau dilarang memandu kereta, membuka akaun bank, melancong ke luar negara atau mendaki gunung tanpa kebenaran bapanya.
Tinjauan Yayasan Thomson Reuters baru-baru ini mendapati Arab Saudi merupakan negara ketiga terburuk selepas Mesir dan Iraq dalam melayan wanita daripada 22 buah negara Arab.
Pungutan suara yang melibatkan 336 pakar jantina pada bulan Ogos dan September lalu mendapati, Arab Saudi dinilai pada kedudukan terendah untuk penglibatan wanita dalam bidang politik, diskriminasi di tempat kerja, kebebasan bergerak dan hak-hak memiliki harta.
Bagaimanapun, negara berkenaan memberi layanan lebih baik kepada wanita dalam menyediakan peluang pendidikan penjagaan kesihatan, hak-hak reproduktif dan keganasan jantina.
Kerajaan Arab Saudi, Raja Abdullah yang membuat keputusan dalam kebanyakan isu di negara itu dengan hasil pandangan golongan ulama, sangat berhati-hati mendepani pelbagai kritikan yang mahu melihat perubahan segera.
Hakikatnya, negara yang berkeluasan 2.14 juta kilometer persegi itu sedang mengalami perubahan secara beransur-ansur.
BAWAH: Sebahagian besar wanita Arab Saudi merupakan golongan terpelajar.
Tentangan ulama
Peraturan di Arab Saudi kebanyakannya berteraskan undang-undang syariah. Para hakimnya merupakan golongan ulama Wahhabi yang menetap dan mentafsir undang-undang serta hukum syarak.
Mufti Besar Arab Saudi, Sheikh Abdul Aziz Al-Asheikh merupakan ulama paling kanan yang kuat menentang golongan wanita bekerja dan memandu kenderaan. Malah, beliau pernah menyatakan bahawa pembabitan wanita dalam politik bakal membuka ruang kepada kejahatan.
Raja Abdullah yang kini berusia 90 tahun telah beberapa kali menyimpang daripada pendirian golongan ulama. Misalnya, pada penghujung tahun 2011 baginda telah memberi wanita hak mengundi dan bertanding jawatan dalam pilihan raya bermula tahun 2015.
Pada bulan Januari lalu, Raja Abdullah buat julung-julung kalinya berkenan pelantikan seramai 30 wanita menganggotai Majlis Syura di negara itu, sekali gus menamatkan diskriminasi terhadap kaum hawa dalam pentadbiran negara tersebut.
Baginda juga melonggarkan sekatan terhadap tenaga kerja wanita sejak dua tahun lalu. Wanita dibenarkan menggantikan pekerja lelaki sebagai pembantu jualan di premis-premis pakaian dalam wanita dan kosmetik serta pelayan restoran di bahagian wanita.
Perdebatan hangat di media sosial di rantau Arab menunjukkan peralihan sedang berlaku dalam masyarakat.
"Arab Saudi sejak beberapa tahun kebelakangan ini menyaksikan banyak perubahan. Dari tahun ke tahun anda nampak begitu banyak perubahan pada kaca mata umum.
"Apabila kami menganggotai Majlis Syura, terdapat penentangan hebat. Kami tidak mengendahkan suara-suara itu dan menjalankan tugas kami," kata salah seorang anggota baharu Majlis Syura, Hanan Al-Ahmadi.
Ratusan ribu belia lelaki dan wanita Arab Saudi yang dihantar melanjutkan pelajaran di universiti-universiti luar negara juga kembali ke negara asal dengan pendapat yang sangat berbeza tentang negara-negara saudara mereka di dunia.
Peluang pekerjaan dalam kalangan wanita muda masih sama dan tidak banyak bezanya pada zaman ibu-ibu mereka walaupun pengangguran dalam kalangan wanita mencecah hampir 36 peratus berbanding lelaki iaitu enam peratus .
Pada bulan Oktober lalu, Raja Abdullah membenarkan wanita pertama di negara itu bertugas sebagai peguam untuk mewakili pelanggan dan memiliki serta membuka firma guaman sendiri.
PELANTIKAN 30 orang wanita yang menganggotai Majlis Syura mendapat perkenan Raja Abdullah.
Titik perubahan
Bagaimanapun, wanita Arab Saudi masih berdepan dengan kekangan pengangkutan untuk berulang-alik ke mahkamah dan larangan pergaulan lelaki dan wanita di tempat kerja
.
Namun, seorang perunding guaman muda, Dania Aboaloa yang merupakan lepasan undang-undang dari Universiti Raja Abdulaziz bersikap positif.
Dania yang pernah menuntut di Amerika Syarikat, namun membuat keputusan kembali ke Jeddah kerana perubahan yang dilaksanakan kerajaan.
"Masa depan lebih cerah dan akan menggalakkan lebih ramai wanita melanjutkan pelajaran dalam bidang undang-undang dan menuntut lebih banyak hak dalam perundangan secara bijak.
"Wanita Arab Saudi kini hidup pada satu titik perubahan dalam sejarah negara ini. Kami memperoleh hak-hak kami semula. Ia merupakan tugas saya sekarang kerana saya seorang perunding guaman," ujarnya.
Bagaimanapun, kemajuan sebenar hak-hak wanita di Arab Saudi dilihat masih di takuk lama dan kebanyakan aktivis menyifatkan perubahan yang berlaku amat perlahan.
Seorang wanita yang tertakluk kepada pengawasan dan kebenaran saudara lelaki dalam segala hal sepanjang hidup mereka sudah berakar umbi terlalu lama di negara Asia Barat itu.
Secara tradisinya, ia dilihat sebagai satu perlindungan yang mengawal hampir setiap aspek kehidupan seorang wanita termasuk dalam perkahwinan malah ketika mereka menjalani rawatan.
Memandangkan kerajaan Arab Saudi terikat dengan pengaruh golongan ulama, para penganalisis berpendapat, sistem perundangan syariah atau undang-undang penjagaan sukar diubah dalam masa terdekat.
Sementara itu, satu lagi perubahan segera yang diharapkan berlaku oleh sejumlah aktivis wanita ialah kedudukan Arab Saudi sebagai satu-satunya negara yang mengharamkan wanita memandu kenderaan.
Tiada peraturan khusus atau ayat dalam undang-undang syariah menyatakan hanya lelaki berhak memandu di negara berkenaan walaupun para pegawai kerajaan sering memberi alasan bahawa masyarakat di negara yang mempunyai hampir 30 juta penduduk belum lagi bersedia membenarkan wanita memandu.
Permintaan terhadap kos pengangkutan yang lebih murah semakin penting apabila semakin ramai wanita mencari pekerjaan apabila ahli keluarga juga bergantung kepada pendapatan mereka.
Pada bulan Oktober lalu, pihak berkuasa mematahkan satu kempen desakan menamatkan larangan memandu kepada wanita.
Namun, tindakan pihak berkuasa ditempelak melalui laporan akhbar dan petisyen dalam talian oleh beberapa individu terkenal dan anggota keluarga pemerintah Arab Saudi yang menuntut peraturan itu diubah secara terbuka
Walaupun para penganalisis menyatakan terdapat satu muafakat sekitar perubahan sosial dalam keluarga kerajaan secara beransur-ansur, masih belum jelas sama ada bakal pengganti Raja Abdullah akan meneruskan usaha baginda
Puteri Bassma Majid merangkap Presiden sebuah cabang Persatuan Dermawan untuk Wanita, Al-Nahda yang melatih dan mengupah wanita miskin dan kelainan upaya untuk mengekal serta membuat semula rekaan busana istimewa kerajaan Arab Saudi.
"Saya rasa kami sudah mencapai satu tujuan yang tidak boleh berpatah balik," katanya
